Dan primirja i sećanja na nevine žrtve u Prvom svetskom ratu obeležen je danas u Zaječaru svečanom ceremonijom u centru grada.
Nakon intoniranja himne, vence su kod spomenika palim borcima u ratovima od 1912. do 1918. godine položile delegacije Grada Zaječara i Vojske Srbije, kao i delegacije boračkih organizacija.
U znak zahvalnosti svim poginulim ratnicima u Balkanskim i Prvom svetskom ratu, čiji se grobovi nalaze širom Balkana, Evrope i Afrike, 1929. godine porodice poginulih, građani Zaječara podigli su spomenik u centru grada. Spomen obeležja tih godina podignuta su na 38 lokacija u okolnim selima.
Kako se čulo na današnjoj ceremoniji, ovaj dan je veliki i značajan jer se sećamo Velikog svetskog rata u kojem je učestvovalo oko 70 miliona boraca i ljudi. Srbija je pretrpela velike žrtve, svaka kuća je imala poginulog borca. Narod je četiri godine proživljavao strahote, posebno jer je morao da se povlači preko Albanije, po zimi, gladan i bos. Oko milion i 200 ljudi je Srbija izgubila.
Proboj Solunskog fronta u dvomesečnoj ofanzivi odlučno je uticao na skraćivanje Prvog svetskog rata. Došlo je do lančane kapitulacije država Centralnih sila: prvo Bugarske, zatim Turske i Austrougarske, i na kraju Nemačke. Rat je završen 11. novembra 1918. godine, a u znak sećanja na brojne žrtve, 1929. godine podignut je Spomenik oslobodiocima palim u ratovima od 1912. do 1918. godine u centru Zaječara.
Solunski front koji je bio dugačak 100 kilometara probila je Šumadijska divizija Druge armije, udarna pesnica na čelu sa Stepom Stepanovićem.
-Petnaestog septembra 1918. godine probijene su linije bugarsko-nemačke koje su utvrđene na planinskim visovima na severu Grčke, odnosno današnje Makedonije, na visini od 1.600 metara, navode istoričari.
Dan pre toga, 14. septembra, sistematskom artiljerijskom vatrom napravljena je priprema, ali front je probijen pešadijom.
Šumadinci su dobili pohvalu od vrhovnog komandanta ukupnog fronta, francuskog generala Deperea, koji je naročito cenio srpsko junaštvo. U Kraljevini Jugoslavije to je bio dan slave srspke vojske i dan slobode.
Taj dan označava i početak sloma centralnih sila i na drugim frontovima, jer taj front je nagovestio slom centralnih sila i pobedu saveznika.
Posle proboja fronta doneto je 14 Vilsonovih tačaka – koje govore o tome koji narodi imaju pravo na stvaranje sopstvenih država.
Direktna politička posledica tog događaja je bila stvaranje zajedničke države sa Srbima preko Drine, Hrvatima i Slovencima.
U Kraljevini Jugoslaviji ovaj praznik je obeležavan na različitne načine – naročito je spektakularno bilo 1928. i 1938. godine, a ukazom kralja Aleksandra, vrhovnog komandanta, mnoga udruženja, posebno udruženja rezervnih oficira su taj dan slavila kao svoj dan.
FOTO: radiomagnum.rs